ΣΚΥΡΟΣ ΕΝΑ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ

Δάσκαλος – δημιουργός: Γεράσης Γιώργος

Γνωστική περιοχή: Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο αφορά στο μάθημα της Γλώσσας της Ε’ τάξης δημοτικού και συγκεκριμένα το κεφάλαιο 7 του βιβλίου. Οι στόχοι του σεναρίου άπτονται πλήρως του αναλυτικού προγράμματος σπουδών. Συνδυάζει τη διαθεματικότητα καθώς εμπλέκονται και άλλα γνωστικά αντικείμενα όπως  η Μουσική, τα Εικαστικά, η Γεωγραφία, το Θέατρο και η Ιστορία. Το συγκεκριμένο σενάριο διδασκαλίας είναι εμπνευσμένο από το νησί της Σκύρου.

Θέμα: «ΜΟΥΣΙΚΗ».  

Σκεπτικό της δραστηριότητας:

Καινοτομίες σε σχέση με τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας(ΤΠΕ)

Στο σενάριο θα γίνει χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, που θεωρείται ότι ευχαριστεί ιδιαίτερα τους μαθητές, τους προσφέρει πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό, ενώ παράλληλα τους δημιουργεί κίνητρα για μάθηση και καθιστά το διδακτικό αντικείμενο προσιτό και κατανοητό.

Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο αφορά στην παρουσίαση ενός θέματος στην τάξη με επιχειρήματα, προτάσεις, εικόνες, μουσική και γενικότερο προβληματισμό και με χρήση συγκεκριμένων εκπαιδευτικών λογισμικών όπως Word, Power Point , internet explorer, Google, Google Earth, Ιδεοκατασκευές και το λογισμικό Γλώσσας Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεων Δημοτικού.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι ιδιαίτερα χρήσιμο είναι το διαδίκτυο, όταν εφαρμόζεται η μέθοδος της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (distance learning), όπου ο διδακτικός σχεδιασμός με ΤΠΕ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καινοτόμος τρόπος διδασκαλίας. Επίσης υπάρχουν ποικίλες δραστηριότητες, παιχνίδια και ασκήσεις στις διάφορες ιστοσελίδες του διαδικτύου, που βοηθούν την εκμάθηση, μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή (Παγγέ & Μακρής, 2000).

Ο εκπαιδευτικός επιπλέον έχει τη δυνατότητα να συνδέει ένα μάθημα με άλλα γνωστικά αντικείμενα και να κάνει διαθεματικές προεκτάσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της διδασκαλίας. Στα διάφορα βιβλία συναντά κείμενα, εικόνες, περιγραφές ποικίλου περιεχομένου και θεμάτων, που μπορεί να αξιοποιήσει κατάλληλα, ώστε να γίνει για παράδειγμα ελεύθερος διάλογος (free-conversation) στην τάξη και να αναλυθεί πολυδιάστατα ένα συγκεκριμένο θέμα.

 

 

Προστιθέμενη Αξία.

            Κατ΄ αρχή ο H/Y θεωρείται ένα πολυαισθητηριακό και πολυμεσικό εργαλείο με την βοήθεια του οποίου οι μαθητές α) ενεργοποιούνται ταχύτερα και εντονότερα γιατί ενσωματώνει περισσότερα και ελκυστικότερα χαρακτηριστικά σε σχέση με αυτά της παραδοσιακής τάξης και διδασκαλίας β) δεν ακολουθούν μια γραμμική πορεία προς την κατάκτηση του στόχου γ) εκμεταλλεύονται εναλλακτικές συνθήκες ατομικής και ομαδοσυνεργατικής δουλειάς και συνεργασίας ανάλογα με τις απαιτήσεις του σεναρίου και δ) κατακτούν όλα τα είδη γραμματισμού, αναπτύσσοντας έτσι τις κατάλληλες δεξιότητες και στάσεις οι οποίες είναι απαραίτητες στην καθημερινότητά τους.

            Επίσης με τη χρήση των παραπάνω λογισμικών οι μαθητές θα βοηθηθούν στη διαδικασία της ανάδυσης ενός ψηφιακού γραμματισμού, έτσι ώστε να είναι σε θέση να επικοινωνούν και να προσαρμόζονται σε καινούρια διδακτικά περιβάλλοντα και να αποκτούν δεξιότητες για τη μελλοντική ζωή τους. Αυτές τις δεξιότητες θα τις χρησιμοποιήσουν στη ζωή τους για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της νόησης, ως αποτέλεσμα της κοινωνικής μάθησης που απαιτούν τα παραπάνω περιβάλλοντα. Με αυτό τον τρόπο καλλιεργείται η πολυτροπικότητα (multimodality) κυρίως στην παραγωγή και παρουσίαση κειμένων.

Μια όμως επιπλέον βασική προστιθέμενη αξία του συγκεκριμένου σεναρίου αποτελεί η προσφορά των μαθητών  στη δημιουργία και στον εμπλουτισμό μιας παγκόσμιας ψηφιακής βιβλιοθήκης δίνοντας τη δυνατότητα στους ίδιους αλλά και σε άλλους μαθητές να έχουν πρόσβαση σε πηγές πληροφόρησης που σε άλλη εποχή και σε άλλη περίσταση θα ήταν αδύνατη.

Μια ψηφιακή βιβλιοθήκη είναι ο χώρος όπου μια ομάδα χρηστών (άνθρωποι), μπορούν να αναζητήσουν μια ομάδα τεκμηρίων (συλλογή) με τη βοήθεια ενός πληροφοριακού συστήματος (τεχνολογία). Τα τρία αυτά συστατικά μέρη πρέπει να βρίσκονται και να λειτουργούν σε αρμονία, ώστε το αποτέλεσμα να είναι επιτυχημένο. Όπως μια παραδοσιακή βιβλιοθήκη, έτσι και η ψηφιακή ικανοποιεί τις ανάγκες και υποστηρίζει τις δραστηριότητες των ανθρώπων που τη χρησιμοποιούν, καθώς και των ανθρώπων που την σχεδίασαν, την λειτουργούν και συνεισφέρουν στο περιεχόμενό της.

Τα πλεονεκτήματα της ψηφιακής βιβλιοθήκης είναι:

  Η ψηφιακή βιβλιοθήκη, στο μεγαλύτερο μέρος της άυλη, ψηφιακή οντότητα, δεν αποτελεί τοπικά προσδιορισμένο θεσμό και, κατά συνέπεια το είδος και ο τρόπος προσφοράς των υπηρεσιών της δεν υπόκεινται στους περιορισμούς της τοπικής θέσης της βιβλιοθήκης ή του ενδιαφερόμενου χρήστη.

  Η ψηφιακή βιβλιοθήκη, βασισμένη αποκλειστικά σε ψηφιακό περιεχόμενο δεν υπόκειται, σε ότι αφορά την προσφορά υπηρεσιών προς το χρήστη, στους περιορισμούς που επιβάλλει η χρήση του συμβατικού υλικού

  Δεν υπόκειται σε ότι αφορά την προσφορά υπηρεσιών προς το χρήστη σε περιορισμούς χρόνου λειτουργίας ή διαθέσιμου προσωπικού. Επιπλέον, το χρησιμοποιούμενο λογισμικό οργάνωσης, ανάκτησης και διάθεσης των πληροφοριών τόσο με τις σημερινές, όσο και, κυρίως, με τις αναμενόμενες μελλοντικές δυνατότητες του θα επιτρέπει μία εκτενέστερη και πιο αποτελεσματική εκμετάλλευση του υλικού από την πλευρά του χρήστη (Pandian et al., 2003).

Η ψηφιακή βιβλιοθήκη αποτελεί ως προοπτική μία εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη στο χώρο της πληροφόρησης και βέβαια εντάσσεται στις γενικότερες αλλαγές που επιφέρουν οι εξελίξεις της υπολογιστικής και της τεχνολογίας των υπολογιστών. Άλλωστε, η ψηφιακή βιβλιοθήκη αποτελεί το καταληκτικό σημείο στο διάγραμμα της τυπολογικής εξέλιξης των βιβλιοθηκών.

Το βασικό πλεονέκτημα μια ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης είναι πως ο μαθητής και οποιοσδήποτε χρήστης που έχει δικαίωμα πρόσβασης ασφαλώς- μπορεί να έχει πρόσβαση γρήγορα και οποιαδήποτε στιγμή το θελήσει στην πληροφορία που τον ενδιαφέρει. Δεν είναι πλέον απαραίτητο να αναγκάζεται να επισκέπτεται την βιβλιοθήκη για να βρει και να δανειστεί το βιβλίο που τον ενδιαφέρει. Μπορεί να το βρει μέσα από την ιστοσελίδα της βιβλιοθήκης, να το μελετήσει δικτυακά ή να ζητήσει να του το στείλουν.

Γνωστικά και Διδακτικά Προβλήματα            

            Κάποια παιδιά ίσως δυσκολευτούν στη χρήση του διαδικτύου και στην εύρεση πληροφοριακού υλικού. 

Το συγκεκριμένο σενάριο αναφέρεται στη μουσική σε μια συγκεκριμένη περιοχή της χώρας μας και ίσως οι μαθητές δυσκολευτούν να κατανοήσουν τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει ο κάθε τόπος ως προς τα ήθη και τα έθιμά του.

            Για τους λόγους αυτούς ο δάσκαλος θα βρίσκεται πάντα παρών να συντονίζει και να βοηθάει τα παιδιά στην αναζήτηση των πληροφοριών και του χειρισμού του Υπολογιστή.

Τέλος το λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτο απαιτεί επιλογή και ορθή κατεύθυνση από τον εκπαιδευτικό διότι είναι αρκετά δαιδαλώδες και απαιτητικό.

Πλαίσιο εφαρμογής:

Σε ποιους απευθύνεται: Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της E΄τάξης του Δημοτικού σχολείου

Χρόνος υλοποίησης: Το σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 12 διδακτικές ώρες.

Χώρος υλοποίησης: Οι μαθητές θα εργαστούν στη σχολική αίθουσα και στην αίθουσα υπολογιστών ατομικά και ομαδικά.

Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών:

Οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν αρκετά καλά τη χρήση τόσο του ηλεκτρονικού υπολογιστή όσο και του διαδικτύου για να μπορούν να αναζητούν και να συλλέγουν τις κατάλληλες πληροφορίες.

Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία: Κατά την υλοποίηση του σεναρίου, θα χρησιμοποιηθούν ηλεκτρονικοί υπολογιστές, εκτυπωτής, το Mozilla Firefox, το λογισμικό γενικής χρήσης κειμενογράφος Word.

Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης - Διδακτικά ευρήματα:

Οι μαθητές θα κληθούν να εργαστούν σε 6 ομάδες των 4 ατόμων. Το σενάριο θα υλοποιηθεί με ομαδοσυνεργατική μέθοδο όπου όλοι μαζί συμμετέχουν στη βελτίωση και τροποποίηση του περιεχομένου. Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία επιφέρει θετικά αποτελέσματα στην κοινωνικοποίηση του αναπτυσσόμενου ατόμου, που είναι ένας από τους βασικούς σκοπούς της σχολικής αγωγής (Ματσαγγούρας, 2005). Προσφέρει επίσης περισσότερες ευκαιρίες διατομικής επικοινωνίας, αυξάνει την αλληλεξάρτηση, το βαθμό αποδοχής του ατόμου από την ομάδα και προσφέρει περισσότερες ευ­καιρίες για να μάθει το άτομο να επιλύει ομαλά συγκρούσεις απόψεων, στά­σεων και προτιμήσεων απ' ό,τι προσφέρει η ανταγωνιστική σχολική τάξη (Κοσσυβάκη, 2003).

Ο εκπαιδευτικός έχει εμψυχωτικό ρόλο και διαμεσολαβητικό, καθώς επεμβαίνει μόνο όταν του το ζητούν οι μαθητές ή για να βοηθήσει στην επίλυση προβλημάτων μεταξύ των μελών της ομάδας.

Στόχοι Διδακτικού σεναρίου:

Γενικός σκοπός:

Οι μαθητές, ανακαλύπτοντας ‘μουσικά’ το νησί της Σκύρου θα μπορέσουν ταυτόχρονα να γνωρίσουν την αξία της λαϊκής παραδοσιακής μουσικής του νησιού ως προς τη ζωή, τις ασχολίες και γενικότερα τα ήθη και τα έθιμα των Σκυριανών.

Επίσης κατανοούν ότι η μουσική δεν έχει σύνορα, είναι πάντα εξελισσόμενη και εκφράζει τις εκάστοτε κοινωνικές, πολιτικές και θρησκευτικές συνθήκες μιας εποχής, μιας χώρας και ενός λαού.

Γνωστικοί στόχοι

  Να αναγνωρίζουν τα μεταβατικά και τα αμετάβατα ρήματα (φύλλα εργασίας 12, 13).

  Να ορθογραφούν σωστά λέξεις που τελειώνουν σε –εια ή –ια (φύλλα εργασίας 21, 22, 23, 24, 25, 26).

  Να βρίσκουν το υποκείμενο και το αντικείμενο ενός ρήματος (φύλλα εργασίας 13, 14).

  Να διακρίνουν το αντικείμενο από το κατηγορούμενο (φύλλα εργασίας 13,14)

  Να γνωρίζουν πότε χρειάζεται κόμμα μια πρόταση και πότε όχι (φύλλο εργασίας 17).

  Να εντοπίζουν γεωγραφικά μια περιοχή στον τοπικό και παγκόσμιο χάρτη (φύλλα εργασίας 1, 3).

  Να κατανοούν την ιδιαίτερη αξία της παράδοσης , των ηθών και των εθίμων μιας περιοχής και κατ΄επέκταση μιας χώρας (φύλλα εργασίας 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11).

  Να διακρίνουν τους διαφορετικούς μουσικούς ρυθμούς για κάθε κοινωνική - θρησκευτική εκδήλωση (φύλλα εργασίας 6, 7, 8, 11).

Στόχοι σε επίπεδο δεξιοτήτων

  Να καλλιεργήσουν την παρατηρητικότητα και να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. (Όλες οι δραστηριότητες) 

  Να αναζητήσουν πληροφορίες μέσα από διαδικτυακές πηγές.(Ιστοσελίδα-Ιστολόγιο) (φύλλα εργασίας 1, 2, 4, 20, 27)

  Να περιγράφουν μουσικά όργανα και να δημιουργούν τραγούδια (φύλλα εργασίας7, 15)

  Να αναπαράγουν μουσικά κομμάτια φωνητικά και χορευτικά (φύλλα εργασίας 16, 29).

Στόχοι σε επίπεδο στάσεων

  Να μάθουν να εκφράζουν τα συναισθήματά τους (5, 11, 28).

  Να αναπτύξουν την ικανότητα της επικοινωνίας και της αρμονικής συνεργασίας με τους συμμαθητές τους αλλά και με την εκπαιδευτικό. μέσα από τις ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες (φύλλα εργασίας 1, 2, 3, 4, 10, 11, 15, 19, 20, 23, 24, 26, 27, 29).

  Να υιοθετήσουν στάσεις θετικές προς τη μουσική (φύλλα εργασίας 6, 7, 8, 9, 10, 11, 16, 20, 29).

  Να σέβονται και να τιμούν τις παραδόσεις των διαφορετικών περιοχών ή γεωγραφικών διαμερισμάτων της πατρίδας μας (φύλλα εργασίας 6, 11, 16, 20).