Εισηγήσεις σεμιναρίου

https://sites.google.com/site/senariabepipedoy/

Διδακτικός Σχεδιασμός και Τ.Π.Ε.

Σάββατο 28 Μαΐου 2011

Τα ζώα εκπέμπουν σήμα κινδύνου (2Ο ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΘΗΒΑΣ 2009-2010)

Σενάριο διδασκαλίας

1.     Τίτλος:  « Τα ζώα εκπέμπουν σήμα κινδύνου »

2.     Ταυτότητα
·        Σχεδιασμός:      Μπατσαρά  Πηνελόπη

·        Γνωστική περιοχή : Το σενάριο αποτελεί θέμα διδακτικής ενότητας του μαθήματος της  Μελέτη Περιβάλλοντος της Δ΄ τάξης.

·        Θέμα: «Ζώα  που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν» (ΕΝΟΤΗΤΑ 3, « Η ΦΥΣΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΑΣ», ΚΕΦ. 12, σελ. 86-87 )
      
3.     Σκεπτικό της δραστηριότητας
·        Καινοτομίες: Το κεφάλαιο αυτό της  ΜΠ δεν έχει σχέση με το άμεσο φυσικό περιβάλλον των μαθητών και επομένως, οι εμπειρίες και τα βιώματά τους για «Τα ζώα της Ελλάδας  που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν» αναμένεται να είναι ελάχιστες. Επιδίωξη του δασκάλου είναι να δημιουργήσει εκείνο το περιβάλλον μάθησης που θα διεγείρει το ενδιαφέρον και τον προβληματισμό των μαθητών και θα τους δώσει τη δυνατότητα μέσα από διερευνητικές-ανακαλυπτικές μεθόδους να προσεγγίσουν ολιστικά το θέμα. Αυτό θα επιτευχθεί με την επιλογή κατάλληλων υποστηρικτικών μέσων, που  για τη συγκεκριμένη ενότητα εκτός του σχολικού βιβλίου θα είναι και οι ΤΠΕ.
     Οι ΤΠΕ διευκολύνοντας τη χρήση πολλαπλών τρόπων                                                                                                                                        αναπαράστασης της πληροφορίας και της γνώσης, γίνονται στα χέρια του δασκάλου ένα πολυαισθητηριακό και  δυναμικό μέσο διδασκαλίας. Αξιοποιώντας το θα μπορέσει να βελτιώσει την ποιότητα της μαθησιακής διαδικασίας και να κάνει ελκυστικότερη την παιδαγωγική μεθόδευση της παρουσίασης του διδακτικού υλικού. Το σενάριο επιπλέον προσλαμβάνει εργαστηριακό χαρακτήρα και με τις ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες  αλλάζουν οι δομές επικοινωνίας μέσα στην τάξη καθώς και ο ρόλος του δασκάλου.
  
·        Προστιθέμενη αξία
Με τις προγραμματισμένες  δραστηριότητες και την εμπλοκή του Διαδικτύου στην υλοποίηση του σεναρίου δημιουργούνται αυθεντικές ευκαιρίες μάθησης:
- Υποστηρίζεται η ενεργητική, πολυδιάστατη συμμετοχή των      μαθητών, οι οποίοι ερευνούν, αναλύουν, συνθέτουν και συνεργάζονται με στόχο την οικοδόμηση  της γνώσης.
- Παρέχονται κίνητρα για περισσότερη διερεύνηση και εμβάθυνση του θέματος.
- Δίνεται στους μαθητές η δυνατότητα να αναπτύξουν μεθοδικό και προ-επιστημονικό τρόπο σκέψης.
          - Ανοίγονται δρόμοι για παραπέρα μαθησιακές εμπειρίες.

·        Γνωστικά – διδακτικά προβλήματα: Θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι η ενότητα αυτή δεν έχει ιδιαίτερες δυσκολίες. Το να γνωρίσουν και να περιγράψουν κάποια από τα ζώα που κινδυνεύουν, ίσως να είναι απλό για τους μαθητές της Δ΄     Τάξης. Αυτό άλλωστε θα ζητηθεί στα δύο πρώτα Φ. Εργασίας. Στις άλλες εργασίες  για να απαντήσουν οι μαθητές θα πρέπει να έχουν ήδη αφομοιώσει (από τα κεφ. 1-11 της 3ης ενότητας) τις έννοιες: χλωρίδα, πανίδα, βιότοπος, οικοσύστημα, ισορροπία οικοσυστήματος, τροφική αλυσίδα, απορρίμματα, ρύπανση του περιβάλλοντος και να έχουν συνειδητοποιήσει τις αλληλεπιδράσεις – αλληλεξαρτήσεις μεταξύ φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος. Αν δεν έχουν κατανοηθεί αυτές οι έννοιες το σενάριο δεν μπορεί να υλοποιηθεί  με τη δομή που έχει.
        Την ίδια δυσκολία θα αντιμετωπίσουμε αν διδαχθεί
      η        ενότητα αυτή ευκαιριακά ( π.χ. την Παγκόσμια Ημέρα  
      των Ζώων, 4 Οκτωβρίου).

   
4. Πλαίσιο εφαρμογής

·        Σε ποιους απευθύνεται: Το σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της  Δ΄ τάξης.

·        Χρόνος υλοποίησης:  Ο χρόνος που απαιτείται για τη ολοκλήρωση του σεναρίου είναι  4 διδακτικές ώρες.  

·        Χώρος υλοποίησης: Οι μαθητές θα εργαστούν στην αίθουσα υπολογιστών.

·        Προαπαιτούμενες γνώσεις μαθητών: Οι μαθητές θα πρέπει:
-         Να έχουν κατανοήσει τις έννοιες  που αναφέρθηκαν στα
    « Γνωστικά διδακτικά προβλήματα».
-         Να κατέχουν τις βασικές δεξιότητες χρήσης του Η/Υ.
                  -    Να έχουν ασκηθεί σε συνεργατικές διαδικασίες.

·        Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία:
Σχολικό εγχειρίδιο
Η/Υ
Προτζέκτορας
Εκτυπωτής
Επιλεγμένες ιστοσελίδες
Βίντεο – παιχνίδια  στο Διαδίκτυο
Φύλλα Εργασίας
  
·        Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης:  Οι μαθητές θα εργαστούν σε ομάδες των 3-4 ατόμων. Η σύνθεση της εργασίας απαιτεί την ενεργό εμπλοκή και συνεργασία όλων των μελών. Ο δάσκαλος παύει να είναι προμηθευτής γνώσεων και πληροφοριών. Ο ρόλος του είναι περισσότερο συντονιστικός, διευκολυντικός, ενισχυτικός.


·        Στόχοι της δραστηριότητας:
Γνωστικοί στόχοι:
-         Να γνωρίσουν  τα ζώα της Ελλάδας που κινδυνεύουν.
-         Να αναζητήσουν τις απειλές που δέχονται.
-         Να αναγνωρίσουν ως κύρια αιτία του προβλήματος τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
-         Να αντιληφθούν τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η εξαφάνισή τους στα οικοσυστήματα που ζουν.
-         Να πληροφορηθούν και να καταγράψουν τις προσπάθειες που καταβάλλουν η Πολιτεία, η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και  οι  μη κυβερνητικές Οργανώσεις για την προστασία της άγριας ζωής  (νόμοι, προγράμματα ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης).
               Δεξιότητες:
-         Να αποκτήσουν την ικανότητα να συλλέγουν, από
                      διαφορετικές πηγές ( βιβλία ,Διαδίκτυο), τις κατάλληλες
                      για το θέμα που ερευνούν πληροφορίες.
-         Να ασκηθούν στην κριτική επεξεργασία και οργάνωση
                      των νέων γνώσεων.
                  -  Να επικοινωνούν και να συνεργάζονται αποτελεσματικά.
                 Στάσεις:
-         Να διαμορφώσουν συνειδητή στάση ευθύνης απέναντι στο φυσικό περιβάλλον.
-         Να συμμετέχουν ενεργά σε δράσεις που συμβάλλουν στην προστασία του.

                   Ως προς τη χρήση των  ΤΠΕ:
-         Να αντιληφθούν ότι ο Η/Υ είναι  ένα δυναμικό εργαλείο
                      αναζήτησης, αλλά και δημοσίευσης πληροφοριών.
                  -   Να εξοικειωθούν με την εύρεση, αξιολόγηση και       
                      αξιοποίηση πληροφοριών και εικόνων μέσω Διαδικτύου.
-         Να αποκτήσουν θετική στάση για τις ΤΠΕ.


5. Ανάλυση της δραστηριότητας

·        Η ροή εφαρμογής των δραστηριοτήτων:
Α΄ ΦΑΣΗ
 Οι πληροφορίες της WWF  για τα ζώα που απειλούνται
( ΒΜ. σελ. 86 ) θα λειτουργήσουν ως έναυσμα του ενδιαφέροντος. Ο προβληματισμός των μαθητών θα ενισχυθεί από το άρθρο της εφημερίδας «ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ» Υπό εξαφάνιση 171 είδη ζώων στην Ελλάδα  στην ιστοσελίδα http://www.apogevmatini.gr/?p=61612 . Είναι μία καλή ευκαιρία να γνωρίσουν την ηλεκτρονική μορφή των εφημερίδων.   (10΄)
Ακολουθεί συζήτηση και χωρίζεται η τάξη σε ομάδες. Δίνεται το 1ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ και ζητείται να αναζητήσουν από το ΒτΜ ( σελ. 86 - 87 ) τα πλέον γνωστά ζώα της Ελλάδας που κινδυνεύουν και να τα καταγράψουν. Συμπληρώνουν τη λίστα και με άλλα ζώα που τυχόν γνωρίζουν. Η κάθε ομάδα επιλέγει και «υιοθετεί»  ένα ζώο  με το οποίο θα ασχοληθεί στις επόμενες εργασίες.  ( 20΄)

Β΄ ΦΑΣΗ      (20΄)

 Θα μοιραστούν τα Φύλλα Εργασίας που θα λειτουργήσουν κι ως οδηγός δράσης. Οι ομάδες πρέπει να γνωρίζουν από την αρχή το θέμα και τους στόχους της κάθε δραστηριότητας. Ο δάσκαλος με σαφήνεια και συντομία θα επεξηγήσει τι ζητείτε σε κάθε Φ.Ε, ποια μέσα - εργαλεία  θα χρησιμοποιήσουν, ποιες  διαδικασίες  θα ακολουθήσουν και θα ορίσει και το χρόνο για την ολοκλήρωση της εργασίας. Οι οδηγίες, που θα δοθούν σ’ αυτή τη φάση, παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη δεξιοτήτων αναζήτησης, αξιολόγησης αλλά και αξιοποίησης των πληροφοριών που θα συλλέξουν κατά την έρευνα. . Τα Φ.Ε έχουν την ίδια φόρμα για όλες τις ομάδες. Η κάθε ομάδα όμως θα ανατρέξει σε διαφορετικές πηγές.  

Γ΄ ΦΑΣΗ    ( 2:00 )
Στη φάση αυτή οι μαθητές είναι συνδεδεμένοι  με το ιστολόγιο του δασκάλου. Στην αρχική σελίδα θα   διαβάσουν    τα άρθρα (1,2,4 και 14) της «ΔΙΑΚΗΡΥΞΗΣ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΖΩΩΝ» που έχουν σχέση με την προστασία των ζώων. Στην ιστοσελίδα http://www.infokids.gr/2009/11/%cf%84%ce%b1-%ce%b4%ce%b9%ce%ba%ce%b1%ce%b9%cf%8e%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b1-%cf%84%cf%89%ce%bd-z%cf%8e%cf%89%ce%bd/ μπορεί να δει κανείς όλα τα άρθρα.
  Ακολουθούν οι πηγές (ιστοσελίδες Οργανισμών, Εφημερίδων και βιβλία),  από όπου θα αντλήσουν τις πληροφορίες  για τα ζώα που έχουν επιλέξει. Για κάποια ζώα υπάρχουν περισσότερες ιστοσελίδες. Η ομάδα θα αποφασίσει ποιες ιστοσελίδες και με ποια σειρά θα τις επισκεφθούν με τη βοήθεια των υπερσυνδέσμων.                                                  
  Αρχίζει η αναζήτηση και η επεξεργασία των πληροφοριών για να κάνουν την ταυτότητα του ζώου. Συμπληρώνουν την 1η σελίδα του 2ου ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Γράφουν πρώτα την επιστημονική ονομασία του ζώου για λόγους που έχουν σχέση με την ιστορία της επιστήμης της Βιολογίας και είναι στη λατινική γλώσσα και μετά το κοινό όνομα. Στη συνέχεια  πρέπει να κάνουν μια σύντομη περιγραφή του ζώου. Επιγραμματικά θα αναφερθούν και στην τροφή και στο βιότοπο. Γνωρίζοντας την τροφή και το βιότοπο η ομάδα θα μπορέσει να εργαστεί στο 3Ο Φ.Ε. Περισσότερη έμφαση θα δοθεί  στους κινδύνους και στις απειλές που δέχεται. Ανατρέχουν και στις σελ. 65, 73 και 79 του ΒτΜ. Από την έρευνα που θα κάνουν αναμένεται να αναγνωρίσουν ως βασική αιτία εξαφάνισης τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Τέλος,   επιλέγουν μία φωτογραφία του ζώου, την εκτυπώνουν και την κολλούν στην ταυτότητα. Στη 2η σελίδα της εργασίας θα σημειώσουν στο χάρτη της « Natura 2000 »  με όποιον τρόπο θέλουν ( εικόνα του ζώου ή κάποιο σύμβολο) τις περιοχές της Ελλάδας όπου ζει.                                                                                              
  Συνεχίζουν με το 3ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Θα  κάνουν υποθέσεις  για τις επιπτώσεις που θα έχουν τα οικοσυστήματα, αν εξαφανιστούν τα ζώα  που εξετάζουν. Στο κείμενο που θα συντάξουν θα χρησιμοποιηθούν οι όροι οικοσύστημα, ισορροπία-διαταραχή οικοσυστήματος, τροφική αλυσίδα για να μυηθούν σε ένα προ-επιστημονικό τρόπο γραφής.  Θα βοηθηθούν αν μελετήσουν το  «Αξίζει να διαβάσουμε» στις σελίδες 61, 67 και 87 του ΒτΜ. Το Λεξικό του Περιβάλλοντος, που θα έχουν αρχίσει να το συμπληρώνουν από το 1ο ΚΕΦ, είναι ένα ακόμη εργαλείο στα χέρια των μαθητών. Πληροφορίες μπορούν να αντλήσουν και από την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1  
  Στο 4ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ  θα καταγράψουν τις ενέργειες που γίνονται από διάφορους φορείς για την προστασία τους. Στις ιστοσελίδες, που αναζήτησαν τα στοιχεία για την ταυτότητα, θα πληροφορηθούν και για τα μέτρα προστασίας.
  Στο 5ο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ θα  προτείνουν δράσεις, που θα μπορούσαν να αναλάβουν τα ίδια τα παιδιά για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σε θέματα προστασίας της άγριας ζωής.
   Αν οι ομάδες τελειώσουν τις εργασίες  επιλέγουν:
     (30΄)
-         Να διαβάσουν κάποια λογοτεχνικά κείμενα, που έχουν σχέση με το θέμα, από το Ανθολόγιο Γ΄&Δ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ. Στις πηγές δίνονται οι  τίτλοι και οι σελίδες.
-         Να παίξουν  στο Διαδίκτυο.
     
  ΠΑΙΧΝΙΔΙ < Η ΖΩΗ ΤΗΣ ΑΡΚΟΥΔΙΤΣΑΣ> 


                              -   Μάθε για τις  monachus monachus παίζοντας

                  - Να παρακολουθήσουν το ταξίδι των Μαυροπετριτών.

             






                 Δ΄ ΦΑΣΗ     ( 40΄)
Στη φάση αυτή οι ομάδες θα κληθούν να ρυθμίσουν τη μορφή και τον τρόπο παρουσίασης  της εργασίας τους, ώστε με τις γνώσεις που έχουν κατακτήσει να επωφεληθούν όλοι οι μαθητές της τάξης. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται και η αξιολόγηση του έργου των ομάδων και τελικά ο βαθμός επιτυχίας του σεναρίου.
  Στο τέλος θα δουν σε προτζέκτορα   
Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας   0: 68

                    Αρκτούρος spot 2008  0:31     
                    http://www.youtube.com/watch?v=wGFbr_B5SDk&feature=related

6.     Επέκταση της δραστηριότητας

Οι  ομάδες  μπορούν μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου να επικοινωνήσουν με τις Οργανώσεις και να ζητήσουν ενημερωτικό υλικό για προγράμματα που απευθύνονται σε παιδιά. Στη συνέχεια δημιουργούν  αφίσες, που μέσα από μικρά κείμενα  και φωτογραφίες, δίνουν το δικό τους μήνυμα για την προστασία των ζώων.


7.     Βιλιογραφία

Ματσαγγούρας, Η. (1998). Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία Αθήνα: Γρηγόρης
Ματσαγγούρας, Η.  (1998).  Οργάνωση και Διεύθυνση της Σχολικής  Τάξης- Εφαρμογές  της Σύγχρονης Διδακτικής   Αθήνα: Γρηγόρης
Ράπτης, Α. & Ράπτη, Α.  (2003).  Μάθηση και Διδασκαλία στην Εποχή της Πληροφορίας – Ολική  Προσέγγιση, τόμος Α΄ Αθήνα: Αριστοτέλη Ράπτη
          Ο.ΕΠ.ΕΚ,  ( 2007).  Σύγχρονες Διδακτικές Προσεγγίσεις για την      
     Ανάπτυξη Κριτικής–Δημιουργικής Σκέψης για την Πρωτοβάθμια 
     Εκπαίδευση
     Διδακτικό πακέτο Μελέτης Περιβάλλοντος Δ΄Δημοτικού   
ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ Λογοτεχνικών Κειμένων Γ΄& Δ΄ Δημοτικού


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου