ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ
Δημητρόπουλος Δημοσθένης.
ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Το σενάριο αφορά στο γνωστικό αντικείμενο της Μελέτης της Δ τάξης του 2ου δημ. Σχολείου Βαγίων Βοιωτίας και πιο συγκεκριμένα στην ενότητα 3 (Η φύση είναι είναι το σπίτι μας ) και στο μάθημα 8 : Το νερό, πολύτιμες σταγόνες .Το σενάριο είναι συμβατό με το σχολικό αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών.
ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
Καινοτομίες : Για τη διεξαγωγή του σεναρίου θα χρησιμοποιηθούν εκτός των άλλων και οι Η/Υ του σχολείου και συγκεκριμένα λογισμικά γενικής και ειδικής χρήσης (word ,Google earth, hot potatoes).Ειδικότερα με τη χρήση του λογισμικού ( word ) οι μαθητές
- Θα έχουν την ευκαιρία να συντάξουν κείμενα σχετικά με το αντικείμενο του μαθήματος που διδάσκονται.
- Να γνωρίσουν καλύτερα τις δυνατότητες που προσφέρει το word στη διάταξη και μορφοποίηση ενός κειμένου.
Οι μαθητές μέσω του λογισμικού( Google earth ) που θα χρησιμοποιηθεί
· θα έρθουν σ’ επαφή με την εικονική πραγματικότητα και την πλοήγηση χαρτών.
· Θα μπορέσουν να κατανοήσουν σε μεγαλύτερο βαθμό την αναλογία στεριάς-θάλασσας στην επιφάνεια του πλανήτη.
· Με τις δυνατότητες πλοήγησης που προσφέρει το συγκεκριμένο λογισμικό θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν και την αναλογία γλυκού και αλμυρού νερού.
Χρησιμοποιώντας το λογισμικό κατασκευής ασκήσεων (hot potatoes)
· Θα έχουν την δυνατότητα ν’ ασχοληθούν με την επίλυση εργασιών σε περιβάλλον διαφορετικό από εκείνο των ασκήσεων του σχολικού βιβλίου και των φύλλων εργασιών έτσι όπως τα γνώριζαν μέχρι σήμερα.
Προστιθέμενη αξία :Η χρήση όλων των παραπάνω καινοτομιών κρίνεται απαραίτητη από τους μαθητές στη διεξαγωγή του συγκεκριμένου σεναρίου διδασκαλίας γιατί μεσ’ από αυτές
· Θα αποκτήσουν νέες εμπειρίες μάθησης για τις οποίες μέχρι τώρα πιθανότατα μόνο είχαν ακούσει ή δεν ήξεραν καν πως υπήρχαν.
· Θα έρθουν σ’ επαφή με ποιο ρεαλιστικά περιβάλλοντα προσέγγισης της νέας γνώσης και ανατροφοδότησης της παλιάς πάνω στο συγκεκριμένο θέμα.
· Θα γνωρίσουν νέους τρόπους αναπαράστασης της πραγματικότητας εκτός από το χαρτί και το μολύβι ή τους μαρκαδόρους.
· Με την ενθάρρυνση θα κατανοήσουν ότι με τις πολυμεσικές δυνατότητες μπορούν να προάγουν τη σκέψη τους ,να διευρύνουν την αντίληψή τους για τον κόσμο που τους περιβάλλει, γενικά και για σημαντικά και απαραίτητα για τη ζωή στοιχεία ,όπως είναι το νερό που εξετάζουν, ειδικότερα.
Γνωστικά – διδακτικά προβλήματα
Η εισαγωγή και διαχείριση των παραπάνω καινοτομιών και γενικότερα των Τ.Π.Ε κατά την διεξαγωγή του σεναρίου είναι πιθανό να συναντήσει προβλήματα .
· κάποιοι μαθητές δεν γνωρίζουν βασικές κινήσεις στο περιβάλλον του Η/Υ. Μία τέτοια αδυναμία είναι η χρήση πάνω στο πληκτρολόγιο κάποιων πλήκτρων π.χ. του πλήκτρου shift για τους πάνω χαρακτήρες.
· Θα πρέπει πρώτα ο δάσκαλος να δώσει κάποιες εξηγήσεις και οδηγίες χειρισμού κυρίως σ’ αυτούς τους μαθητές έτσι ώστε να νιώσουν πιο άνετα και όχι μειονεκτικά απέναντι στους υπόλοιπους.
- Κάποιοι μαθητές κουράζονται γρήγορα και αφαιρούνται εύκολα. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα κατά τη διεξαγωγή των δραστηριοτήτων .
· Επειδή οι μαθητές θα δουλεύουν σε ομάδες των 2-3 σε κάθε Η/Υ κάποιοι μπορεί να μονοπωλήσουν τη χρήση τους μη δίνοντας την ευκαιρία στους υπόλοιπους να δοκιμάσουν. Έτσι εκείνοι θα αποθαρρυνθούν. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να γίνουν συστάσεις για πιο δίκαιη κατανομή του χρόνου.
· Οι περισσότεροι μαθητές έχουν ελλειπή ή καθόλου πληροφόρηση πάνω σε θέματα που αφορούν στην παγκόσμια κατανομή του νερού προς χρήση και στην άσκοπη κατανάλωσή του κυρίως από τον ανεπτυγμένο κόσμο. Γι’ αυτό κρίνεται σκόπιμο πριν περάσουν οι μαθητές στο διερευνητικό κομμάτι μέσω ιστοσελίδων να γίνει μια πρώτη παρουσίαση της κατάστασης από το δάσκαλο σε μορφή μετωπικής διδασκαλίας.
· Τέλος στο κομμάτι των δραστηριοτήτων με τη μορφή (hot potatoes) είναι πιθανό να χρειαστεί αρκετή ώρα μέχρι οι μαθητές να προσαρμοστούν.
ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Σε ποιους απευθύνεται : Το συγκεκριμένο σενάριο απευθύνεται στους μαθητές της Δ’ τάξης του 2ου δημοτικού σχολείου Βαγίων Βοιωτίας.
Χρόνος υλοποίησης : Το σενάριο θα ολοκληρωθεί σε 3 διδακτικές ώρες .
Χώρος υλοποίησης : Οι μαθητές θα χρησιμοποιήσουν το χώρο του ολοήμερου τμήματος του σχολείου όπου άλλωστε βρίσκεται και το εργαστήριο των Η/Υ.
Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών: Οι περισσότεροι μαθητές γνωρίζουν τα βασικά γύρω από τη χρήση του υπολογιστή δηλ. μπορούν να χρησιμοποιούν το ποντίκι και το πληκτρολόγιο καθώς και να μπαίνουν στο Internet. Ακόμη είναι εξοικειωμένοι με παιχνίδια και κατασκευές στο παραπάνω περιβάλλον .
Σε γνωστικό επίπεδο έγινε ένας έλεγχος ,από το δάσκαλο, με τη μορφή ερωτήσεων για το τι γνωρίζουν οι μαθητές γύρω από το νερό σε σχέση με τον κύκλο του στη φύση. Οι απαντήσεις τους έδειξαν γνώση της διαδικασίας. Για τα καιρικά φαινόμενα που συνδέονται άμεσα. Και εδώ έδειξαν να τα γνωρίζουν. Για το ποια είναι η σημερινή εικόνα έτσι όπως διαμορφώνεται στον πλανήτη. Από τις απαντήσεις διαπιστώθηκε πως οι πιο πολλοί από τους μαθητές γνώριζαν κάποια πράγματα σε τοπικό επίπεδο ( τόπος διαμονής ) όχι όμως σε πανελλήνιο ή παγκόσμιο.
Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία: Για τη διεξαγωγή των δραστηριοτήτων του σεναρίου θα χρειαστούν χαρτιά, μαρκαδόροι, μολύβια το βιβλίο μαθητή και το τετράδιο εργασιών ,φύλλα εργασίας, οι Η/Υ του σχολείου συγκεκριμένες ιστοσελίδες, λογισμικό γενικής χρήσης (word), λογισμικό (Google earth), λογισμικό παρουσίασης ( power point) ειδικό λογισμικό (hot potatoes).
Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης: Ο τρόπος που θα εργαστεί η τάξη είναι κυρίως ο ομαδοσυνεργατικός σε συνδυασμό με την κατευθυνόμενη ανακάλυψη. Κατά περίπτωση θα γίνει μετωπική διδασκαλία όπως προαναφέρθηκε. Ο δάσκαλος είναι ο συντονιστής και ο εμψυχωτής της προσπάθειας των μαθητών. Ενθαρρύνει τους πιο διστακτικούς μαθητές, στο να εκφράσουν την άποψή τους, προτείνει λύσεις και δίνει όσο μπορεί τις λιγότερες έτοιμες γνώσεις.
ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Γνωστικοί
Να αναγνωρίσουν την αναγκαιότητα του νερού στη ζωή και τις δραστηριότητες των ανθρώπων.
Να εντοπίσουν το πρόβλημα που δημιουργείται από την σπατάλη του νερού.
Να έχουν την κατάλληλη πληροφόρηση ώστε στη συνέχεια να είναι σε θέση να ανακαλύψουν τρόπους για την εξοικονόμηση νερού σε ατομικό οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο.
Δεξιοτήτων-στάσεων
Να τονώσουν την αυτοπεποίθησή τους μέσω της ομάδας και των δραστηριοτήτων που καλείται αυτή να πραγματοποιήσει. Να αναπτύξουν κριτική ικανότητα και διερευνητική ματιά .Να προβληματιστούν γι αυτά που συμβαίνουν και να πάρουν ,όσο το επιτρέπει η ηλικία τους, υπεύθυνη θέση.
Ως προς τη χρήση των Τ.Π.Ε
Να μάθουν όσο γίνεται καλύτερα να χρησιμοποιούν τους Η/Υ για άντληση πληροφοριών
Να μπορούν να κάνουν χρήση των λογισμικών για την εξαγωγή συμπερασμάτων και για να διασκεδάσουν μαθαίνοντας.
ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ-ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
1η διδακτική ώρα
Οι μαθητές ανοίγουν το λογισμικό Google Earth και παρατηρούν την επιφάνεια του πλανήτη ως εφόρμηση στο θέμα με το οποίο θ’ ασχοληθούμε. Στη συνέχεια παρουσιάζονται δύο σχεδιαγράμματα στην πρώτη διαφάνεια του
λογισμικού Power point σχετικά με την παγκόσμια κατανομή του νερού. Αμέσως μετά οι μαθητές βλέπουν σε μορφή πίτας τη συνολική κατανομή της ζήτησης νερού στην Ελλάδα .
Ακολουθεί συζήτηση σχετικά με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν για την αναλογία γλυκού-αλμυρού νερού στον πλανήτη. Τα συμπεράσματα είναι σημαντικά γιατί θα χρησιμοποιηθούν ως σημείο αναφοράς για τη σύνδεση με τη 2η διδακτική ώρα.
Ακολουθεί μια κατηγοριοποίηση σε πίνακα στην τέταρτη διαφάνεια σχετικά με τους χρήστες του νερού και τις ανάγκες τους όπως αυτές διαμορφώνονται ανάλογα με το περιβάλλον
Στη συνέχεια παρουσιάζεται στη δεύτερη διαφάνεια του Power point η εικονική αναπαράσταση του κύκλου του νερού και γίνεται ανάλυση με απλά λόγια από το δάσκαλο.
Σ’ αυτό το σημείο δίνεται το φύλλο εργασίας 1 για εμπέδωση με τη μορφή «σκέφτομαι και γράφω».
Στο τέλος της διδακτικής ώρας οι μαθητές αναφέρουν τα προβλήματα που παρουσιάζονται στο σπίτι μια μέρα με διακοπή νερού και συνειδητοποιούν μ’ αυτό τον τρόπο πόσο εξαρτάται η ζωή όλων μας από το νερό .(δραστηριότητα 2 σχ. Βιβλίο σελ. 77 )
2η διδακτική ώρα
Κάνοντας μια σύνδεση με την προηγούμενη διδακτική ώρα οι μαθητές ξαναθυμούνται τα σχετικά με την αναλογία γλυκού –αλμυρού νερού στον πλανήτη. Αυτή η σύνδεση σε συνδυασμό με την παρουσίαση ενός video από την ιστοσελίδα
http://5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/ για το φράγμα του Αλφειού , θα γίνει η αφορμή για να απαντηθεί η εισαγωγική ερώτηση του σχ. Βιβλίου σελ.77 (γιατί οι άνθρωποι συγκεντρώνουν νερό φτιάχνοντας φράγματα ; )
Ακολουθεί συζήτηση για την αναγκαιότητα ,κυρίως σήμερα ,της αποθήκευσης νερού με τεχνητές λίμνες και φράγματα και τη χρήση του στη συνέχεια για την κάλυψη αναγκών στις ανθρώπινες δραστηριότητες.
Στο σημείο αυτό δίνεται στους μαθητές το φύλλο εργασίας 2, για περισσότερη διερεύνηση στο συγκεκριμένο θέμα. Οι μαθητές εξασκούνται στην περιήγηση μέσω του λογισμικού (Google earth) εντοπίζουν τις περιοχές και αφού ανοίξουν την ιστοσελίδα ενημερώνονται , ψάχνουν και βρίσκουν τις πληροφορίες που απαντούν στις σχετικές ερωτήσεις.
Κατόπιν γίνεται καταγραφή, από τις ομάδες σε πίνακα αυτών των αναγκών και στη συνέχεια οι ομάδες συγκρίνουν αυτά που έγραψαν και αλληλοσυμπληρώνουν όσα δεν κατέγραψαν (τέταρτη διαφάνεια).
Στη συνέχεια γίνεται μια πρώτη αναφορά στην έννοια της λειψυδρίας ως αποτέλεσμα κάποιων παραγόντων σχετικών με την αλλαγή του κλίματος. Οι μαθητές με την καθοδήγηση του δασκάλου επισκέπτονται την ιστοσελίδα
Γίνεται διερεύνηση και επιλογή των απαραίτητων, για την κατανόηση του προβλήματος, πληροφοριών από τους μαθητές .Στη συνέχεια γίνεται καταγραφή τους σε φύλλο word .
Οι μαθητές συνεχίζουν την έρευνά τους στην ιστοσελίδα http://www.greenpage.gr/blue_rypansh.htm που τους δίνει πληροφορίες σχετικές με τις επιπτώσεις που έχουν στο νερό οι ανθρώπινες δραστηριότητες. Ακολουθείται παρόμοια με την παραπάνω ,διαδικασία συλλογής και καταγραφής πληροφοριών.
Η 2η διδακτική ώρα τελειώνει με την ακρόαση του τραγουδιού « παρακάλεση για βροχή » από την ιστοσελίδα
http://5dim-pyrgou.ilei.sch.gr/water/ και από το πεδίο της ιστοσελίδας ”τραγούδια”
3η διδακτική ώρα
Αρχικά γίνεται εκ νέου αναφορά στη λειψυδρία και μέσα από τη συζήτηση οι μαθητές διαπιστώνουν πως μεγάλο κομμάτι ευθύνης έχει στάση του ανθρώπου απέναντι στην έλλειψη νερού. Έτσι οι μαθητές καλούνται ν’ απαντήσουν στο ερώτημα που βάζει το σχολικό βιβλίο: τι σημαίνει η φράση «σπατάλη του νερού».
Στη συνέχεια οι μαθητές προτείνουν και καταγράφουν σε φύλλο του word τρόπους εξοικονόμησης του νερού σε χώρους όπως είναι : το μπάνιο, η κουζίνα, η αυλή, το σχολείο.
Πολύτιμη βοήθεια σ’ αυτή τη φάση δίνει τόσο η δραστηριότητα 16 του τετραδίου εργασιών του σχ. βιβλίου όσο και το φύλλο εργασίας 3 όπου εκεί με τη μορφή των πολλαπλών επιλογών δίνεται η ευκαιρία στους μαθητές είτε μεμονωμένα είτε συνεργατικά να επιλέξουν τη σωστή απάντηση .
Για να συνειδητοποιήσουν καλύτερα την ανάγκη για εξοικονόμηση νερού και τρόπους εξοικονόμησής του σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, με περισσότερες λεπτομέρειες, επισκέπτονται την ιστοσελίδα
Στη συνέχεια οι μαθητές μόνοι τους διαβάζουν το “αξίζει να διαβάσουμε” και ασχολούνται με την εργασία εμπέδωσης του μαθήματος που τους δίνεται .
Τα εργαλεία
Στην αφόρμηση αλλά και κατά τη διάρκεια του μαθήματος θα χρησιμοποιηθεί το λογισμικό παρουσίασης ( power point) .
Κάποια από τα φύλλα εργασίας θα δημιουργηθούν με το λογισμικό επεξεργασίας κειμένου ( word ).Επίσης κάποιες πληροφορίες από το διαδίκτυο θα καταγραφούν σε φύλλα του ίδιου λογισμικού.
Με το λογισμικό περιήγησης (Google earth), θα γίνει η αφόρμηση και η ανίχνευση ,στο ανάγλυφο της Ελλάδας ,περιοχών με τεχνητές λίμνες.
Μέσω της ηλεκτρονικής εγκυκλοπαίδειας ( ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ ) οι μαθητές θα βρουν χρήσιμες πληροφορίες για τις τεχνητές λίμνες και θα απαντήσουν σε αντίστοιχες ερωτήσεις.
Το λογισμικό ειδικής χρήσης (hot potatoes) θα χρησιμοποιηθεί για την δημιουργία εργασίας σχετικής με την κατανόηση της κεντρικής ιδέας του μαθήματος.
Οι πηγές
Οι ομάδες για να καταφέρουν να πετύχουν κάθε φορά στην έρευνα που τους ζητείται να κάνουν θα έχουν τη δυνατότητα να επισκεφτούν συγκεκριμένες ιστοσελίδες , επιλεγμένες από τον δάσκαλο, για ευνόητους λόγους. Αυτό θα τους δώσει την δυνατότητα να βρουν αυτό που ψάχνουν, εύκολα και σχετικά γρήγορα.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Όσο αφορά στην αξιολόγηση του σεναρίου αυτή θα γίνει στους εξής τομείς.
Γνωστικός τομέας
Με τα φύλλα εργασίας που θα δοθούν και με τις δραστηριότητες που περιλαμβάνει το σχολικό βιβλίο , θα αξιολογηθεί κατά πόσο οι μαθητές κατανόησαν το θέμα της ενότητας και τις κύριες παραμέτρους του .
Με τη συζήτηση που θα διεξαχθεί στην τάξη θα αξιολογηθεί η ποιότητα των επιχειρημάτων των μαθητών προκειμένου να υποστηρίξουν τη γνώμη τους.
Με τη δημιουργία κειμένων στο λογισμικό επεξεργασίας ( word ) θα αξιολογηθεί η ικανότητά τους να συντάσσουν ένα όσο γίνεται πιο άρτιο από συντακτικής και γραμματικής άποψης κείμενο.
Τομέας επικοινωνίας
Θα αξιολογηθεί η ανάπτυξη πρωτοβουλιών ή όχι στην μαθησιακή διαδικασία.
Η συνεργασία των μελών της ομάδας ώστε να οδηγηθεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
H αλληλοβοήθεια η υποστήριξη και η επιβράβευση των μελών με σκοπό τη μάθηση.
Τομέας δεξιοτήτων σε σχέση με τις Τ.Π.Ε
Θα αξιολογηθεί η ικανότητα των μαθητών να χειρίζονται βασικές λειτουργίες του Η/Υ.
Η ικανότητα χρήσης των προτεινόμενων ιστοσελίδων και η κατά το δυνατόν καλύτερη αξιοποίησή τους στη συλλογή πληροφοριών και υλικού απαραίτητου στις διαδικασίες μάθησης.
Η ευχέρεια με την οποία χειρίζονται τις δυνατότητες που προσφέρει το λογισμικό επεξεργασίας ( word )
Η θετική ή και όχι στάση που έχουν απέναντι σε νέες γνώσεις που αφορούν σε λογισμικά που δεν έχουν ξαναχρησιμοποιήσει. ( πχ το Google earth).
ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
Ο δάσκαλος μαθαίνοντας τους μαθητές, μέσα από το σενάριο, να δουλεύουν κάνοντας χρήση της έρευνας θα μπορούσε να τους οδηγήσει μετά το τέλος
των υπόλοιπων δραστηριοτήτων ή στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης στο να δημιουργήσουν με τη βοήθεια του λογισμικού ( word ) ερωτηματολόγια. Αυτά
θα περιέχουν ερωτήσεις σχετικές με τη χρήση του νερού . Στη συνέχεια μπορούν οι μαθητές αυτά τα ερωτηματολόγια να τα μοιράσουν στους συμμαθητές των υπόλοιπων τάξεων του σχολείου. Από τις απαντήσεις που θα δοθούν θα βγουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα για τη στάση των παιδιών του σχολείου απέναντι στο πρόβλημα του νερού.
Ακόμη θα μπορούσε το σενάριο να επεκταθεί και στο μάθημα της Γλώσσας και συγκεκριμένα στην ενότητα 2 “ Ρώτα το νερό… τι τρέχει “ από το πρώτο τεύχος του σχολικού βιβλίου. Μ’ αυτό τον τρόπο θα επισημανθεί ακόμη περισσότερο η αξία του φυσικού αγαθού που είναι το νερό και θα γίνει ταυτόχρονα αξιοποίηση και του γλωσσικού πλούτου που συνδέεται με τη λέξη « νερό ».
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Βιβλίο μαθητή :Γλώσσα Δ΄ Δημοτικού, Πετώντας με τις λέξεις (α΄τεύχος) .Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων,2008 Αθήνα.
- Βιβλίο δασκάλου : Μελέτη περιβάλλοντος Δ΄ Δημοτικού.
- Βιβλίο μαθητή :Μελέτη περιβάλλοντος Δ΄ Δημοτικού . Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων,2008 Αθήνα.
- Τετράδιο Εργασιών, Μελέτη περιβάλλοντος Δ΄ Δημοτικού . Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων,2008 Αθήνα.
ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ
· Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου