Η ρύπανση του περιβάλλοντος

1.    Τίτλος: Η ρύπανση του περιβάλλοντος

2.    Ταυτότητα

·         Εκπαιδευτικός: Ιλιάνα Ντάτσιου

·         Γνωστική περιοχή: Το σενάριο αυτό αφορά στο γνωστικό αντικείμενο της Μελέτης του Περιβάλλοντος, της Δ’ τάξης, ενότητα 3, κεφ. 5,6,7,9,10,11. Είναι συμβατό με το σχολικό αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών.

·         Θέμα: Η ρύπανση του περιβάλλοντος… υπάρχουν λύσεις!

3.    Σκεπτικό της δραστηριότητας

·         Καινοτομίες: Με την χρήση του λογισμικού Power Point στην αρχή της 1^ης και 2^ης διδακτικής ώρας, η διδακτέα ύλη αναπαριστά την πραγματικότητα και προκαλεί έντονα το ενδιαφέρον των μαθητών ωθώντας τους να εμπλακούν προσωπικά και να προβληματιστούν. Κατόπιν, η προβολή των video βοηθά τα παιδιά να εκφράσουν τις απόψεις τους και στη συνέχεια με τη χρήση του λογισμικού Excell, καταγράφοντας την έρευνά τους, καλλιεργούν άμεσα την κριτική τους σκέψη.

·         Προστιθέμενη αξία: Με την χρήση των ΤΠΕ προωθούνται οι δραστηριότητες επικοινωνίας ανάμεσα στους μαθητές και ενθαρρύνεται η έκφραση των απόψεων τους. Επίσης προωθείται η εμπέδωση της μάθησης μέσα από διαφορετικές μορφές αναπαράστασης της πραγματικότητας.

4.    Πλαίσιο εφαρμογής

·         Σε ποιους απευθύνεται: Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της Δ’ τάξης του Δημοτικού Σχολείου.

·         Χρόνος υλοποίησης: Το σενάριο θα υλοποιηθεί σε 6 διδακτικές ώρες και θα χρησιμοποιηθούν και δύο δίωρα της ευέλικτης ζώνης.

·         Χώρος υλοποίησης: Οι μαθητές θα εργαστούν στην τάξη με τη βοήθεια ενός φορητού υπολογιστή και ενός projector.

·         Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών: Οι μαθητές γνωρίζουν ήδη για το πρόβλημα ρύπανσης της γης καθώς επίσης και για την ανακύκλωση.

·         Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία: Κατά την υλοποίηση του σεναρίου θα χρειαστούν: ένας φορητός υπολογιστής, λογισμικό επεξεργασίας κειμένου (Word), λογισμικό παρουσίασης (Power Point), λογισμικό λογιστικού φύλλου (Excel), διαδικτυακές διευθύνσεις, projector, εκτυπωτής, φύλλα εργασίας, χαρτιά, χαρτόνια, ψαλίδια και μαρκαδόροι.

·         Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης: Στο χώρο υλοποίησης του σεναρίου θα χρησιμοποιηθεί η ομαδοσυνεργατική μέθοδος σε ομάδες 2-3 ατόμων. Αν και λόγω της χρήσης projector και ενός μόνο φορητού υπολογιστή -τον οποίο χειρίζεται η εκπαιδευτικός-, δεν υπάρχει άμεση εμπλοκή των μαθητών με τον Η/Υ και άρα τα οφέλη ενός σεναρίου βασισμένου στις ΤΠΕ περιορίζονται στο ελάχιστο δυνατό, ωστόσο, η εκπαιδευτικός συντονίζει τη διαδικασία, ενθαρρύνει τη συνεργασία και καθοδηγεί τους μαθητές ώστε να εκφράσουν τις απόψεις τους και να αξιολογήσουν τις απόψεις των συμμαθητών τους ώστε ν’ αναπτύξουν κριτική σκέψη. Η εργασία σε ομάδες ευνοεί την αλληλοβοήθεια, την ανταλλαγή απόψεων και την αυτενεργό διερεύνηση του θέματος. Όλοι οι μαθητές αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και οικοδομούν τη νέα γνώση ώστε να μάθουν «πώς να μαθαίνουν»

5.    Στόχοι του σεναρίου

Ως γενικό σκοπό του σεναρίου ορίζουμε την ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με προβλήματα του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος με στόχο την απόκτηση οικολογικής συνείδησης.

Ειδικότερα, οι μαθητές με την ολοκλήρωση της διδασκαλίας θα πρέπει:

·         Γνωστικοί στόχοι:

Ø  Να ευαισθητοποιηθούν σχετικά με προβλήματα του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος

Ø  Να διαπιστώσουν ότι ορισμένες ανθρώπινες δραστηριότητες ρυπαίνουν το φυσικό περιβάλλον με ανυπολόγιστες συνέπειες (ακτές, θάλασσες, ατμόσφαιρα) και να προτείνουν λύσεις

Ø  Να ευαισθητοποιηθούν για το πρόβλημα των απορριμμάτων στο σύγχρονο κόσμο, να αξιολογήσουν τη σημασία της ανακύκλωσης και να μάθουν να εφαρμόζουν απλές πρακτικές ανακύκλωσης στην καθημερινή τους ζωή

Ø  Να αναγνωρίσουν τις ανθρώπινες παρεμβάσεις στα δάση και να αξιολογήσουν τη χρησιμότητα του δάσους

·         Στόχοι σε επίπεδο δεξιοτήτων:

Ø  Να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας

·         Στόχοι σε επίπεδο στάσεων:

Ø  Να προβληματιστούν για τις συνέπειες των ανθρώπινων πράξεων ή παραλείψεων σε βάρος του πλανήτη, να ευαισθητοποιηθούν και να αποκτήσουν οικολογική συνείδηση

Ø  Να τονώσουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή τους μέσα από τις ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες

Ø  Να εξοικειωθούν με τη διατύπωση συμπερασμάτων και να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα

·         Ως προς τη χρήση των Τ.Π.Ε.:

Ø  Να αναπτύξουν θετική στάση απέναντι στον Η/Υ ως βοηθητικό εργαλείο και δημιουργικό καθώς και ως εργαλείο άντλησης πληροφοριών

Ø  Να εξοικειωθούν με τη χρήση των λογισμικών

6.    Πορεία Διδασκαλίας και Υλοποίηση δραστηριοτήτων

·         1^η Διδακτική ώρα

Η αφόρμηση γίνεται με την προβολή στους μαθητές μιας παρουσίασης η οποία εστιάζει στη σχέση των ανθρώπων με το περιβάλλον.  Η παρουσίαση γίνεται με τη βοήθεια του λογισμικού του παρουσίασης Power Point και με παράλληλη χρήση projector.  Μετά το τέλος της παρουσίασης ακολουθεί συζήτηση μεταξύ των μαθητών και της εκπαιδευτικού αναφορικά με τα σημεία που κέντρισαν το ενδιαφέρον τους.  Έπειτα, ζητείται από τους μαθητές να συζητήσουν σε ομάδες 2-3 ατόμων και να περιγράψουν τους λόγους για τους οποίους γίνονται οι καταστροφές που έχουν αναδειχθεί μέσω της παρουσίασης. Ανανέωση_συμβολαίου_(t).pps

Στη συνέχεια, παρουσιάζεται ένα χιουμοριστικό βίντεο με τη βοήθεια του λογισμικού Windows Media Player και ζητείται από τα παιδιά να περιγράψουν αυτό που είδαν.  Αφού συζητήσουν με την ομάδα τους εντοπίζουν τις αιτίες και προτείνουν τρόπους για να αποφευχθεί η καταστροφή του περιβάλλοντος. Η συζήτηση κατευθύνεται από την εκπαιδευτικό στα οφέλη της ανακύκλωσης. wwf_filme.mpg

·         2^η – 3^η Διδακτική ώρα

Προβάλλεται στους μαθητές μία παρουσίαση η οποία απεικονίζει το όφελος της ανακύκλωσης χαρτιού, γυαλιού, αλουμινίου, μετάλλου και πλαστικού. Ανακύκλωση1.ppt  Ακολουθεί συζήτηση για την ανακύκλωση και δίνεται στους μαθητές  λογιστικό φύλλο εργασίας ώστε να το συμπληρώνουν καθημερινά για διάστημα δύο εβδομάδων. Φύλλο εργασίας.xls  Στη συνέχεια παρουσιάζονται μέσω του Power Point οι καταστρεπτικές για το περιβάλλον συνέπειες της χρήσης της πλαστικής σακούλας Πλαστικές σακούλες.ppt  και ζητείται από τους μαθητές να κάνουν μία έρευνα ανάμεσα στους μαθητές του σχολείου συμπληρώνοντας το ερωτηματολόγιο του φύλλου εργασίας Ερωτηματολόγιο.xls

·         4^η Διδακτική ώρα

Χρησιμοποιώντας το λογιστικό φύλλο του Excell, αποτυπώνουμε τα δεδομένα του φύλλου εργασίας και φτιάχνουμε τα αντίστοιχα διαγράμματα. Αποτελέσματα έρευνας.xls Κατόπιν προβάλλεται χιουμοριστικό βίντεο αναφορικά με τα σκουπίδια Thinkagain.mpeg Ακολουθεί σχολιασμός και συζήτηση με θέμα «σκουπίδια-ανακύκλωση»

·         5^η Διδακτική ώρα

·         Με την πάροδο δύο εβδομάδων παρουσιάζονται από τους μαθητές τα δεδομένα του λογιστικού φύλλου εργασίας. Καταχωρούνται στο Excel και αποτυπώνονται τα αντίστοιχα διαγράμματα. Αποτελέσματα Φύλλου εργασίας.xls Στη συνέχεια, και με τη βοήθεια της εκπαιδευτικού ακολουθεί συζήτηση των δεδομένων με στόχο α) τη δημιουργία κάδων ανακύκλωσης εντός της τάξης και β) την ενεργοποίηση των μαθητών ώστε να εντάξουν την ανακύκλωση στην καθημερινότητά τους.  

·         6^η  Διδακτική ώρα

Δίνεται στους μαθητές το φύλλο αξιολόγησης και ακολουθεί συζήτηση και αυτοδιόρθωση. Φύλλο Αξιολόγησης.doc Στη συνέχεια, με βάση τις απαντήσεις του φύλλου αξιολόγησης καλούνται οι μαθητές σε ομάδες των 3, να καταγράψουν συνθήματα σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος (αέρας, γη, θάλασσα)

7.    Επέκταση της δραστηριότητας - Διαθεματικότητα

·         7^η - 8^η Διδακτική ώρα (ευέλικτη ζώνη)

Οι μαθητές χρησιμοποιώντας τα συνθήματα που έχουν καταγράψει, δημιουργούν αντίστοιχες αφίσες. Στη συνέχεια σχεδιάζουν σ’ ένα χαρτόνι ένα επιτραπέζιο παιχνίδι (φιδάκι) με ζωγραφιές ανάλογες των συνθημάτων και… ξεκινά η διασκέδαση.  Επιτραπέζιο.ppt

·         9^η - 10^η Διδακτική ώρα (ευέλικτη ζώνη)

Με τη βοήθεια του επεξεργαστή κειμένου Word, φτιάχνουμε  σχήματα σε διαφορετικά μεγέθη (παραλληλόγραμμα, τετράγωνα, αστέρια, ήλιους), κατόπιν τυπώνουμε τα φύλλα, κόβουμε τα σχήματα, τα χρωματίζουμε και τα κολλάμε σ’ ένα ενιαίο χαρτόνι δημιουργώντας το κολάζ  «η πράσινη πόλη μας»  Πράσινη Πόλη σχήματα.doc, Πράσινη Πόλη.doc  Με το τέλος της εργασίας, οι μαθητές τραγουδούν το «όταν πηγαίναμε μαζί σχολείο» του οποίου τους στίχους έχει αλλάξει η σύμβουλος κα Ειρήνη Βλαστάρη ώστε να ταιριάζει στο θέμα της ανακύκλωσης Τραγούδι ανακύκλωση.ppt

ΕΡΓΑΛΕΙΑ:

·         Το λογισμικό παρουσίασης Power Point θα χρησιμοποιηθεί στην αφόρμηση αλλά και σε όλη τη διάρκεια του μαθήματος.

·         Το λογισμικό γενική χρήσης Excel θα χρησιμοποιηθεί στις έρευνες και στην αντίστοιχη δημιουργία γραφημάτων

·         Το λογισμικό γενική χρήσης Word θα χρησιμοποιηθεί στη δημιουργία των φύλλων εργασίας

ΠΗΓΕΣ: Google, Ειρήνη Βλαστάρη (σύμβουλος Κυκλάδων)

8.    Αξιολόγηση

·         Η αξιολόγηση γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του σεναρίου μέσα από την ανάπτυξη των πρωτοβουλιών, τη συνεργασία και την επικοινωνία στο πλαίσιο των ομάδων, την ποιότητα της επιχειρηματολογίας και των διαλόγων που αναπτύσσουν προκειμένου να υποστηρίξουν τη γνώμη τους καθώς επίσης και μέσα από το φύλλο αξιολόγησης που δίνεται στους μαθητές την 6^η διδακτική ώρα  με τη λήξη του σεναρίου.

9.    Βιβλιογραφία

·         Βιβλίο Μαθητή, Δ’ Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 2010, Αθήνα

·         Βιβλίο Δασκάλου, Δ’ Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 2010, Αθήνα

·         Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, Η σχολική τάξη (τόμος Α’), 2001, Αθήνα

10.  Δικτιογραφία

·          

Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

1.    Τίτλος: Η ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

2.    Ταυτότητα

·         Εκπαιδευτικός: Ιλιάνα Ντάτσιου

·         Γνωστική περιοχή: Το σενάριο αυτό αφορά στο γνωστικό αντικείμενο των Μαθηματικών, της Δ’ τάξης, ενότητα 3, κεφ. 50,51. Είναι συμβατό με το σχολικό αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών.

·         Θέμα: Μετρώ το χρόνο

3.    Σκεπτικό της δραστηριότητας

·         Καινοτομίες: Με την χρήση του διαδικτύου (τηλεοπτικά προγράμματα) στην αρχή της 1^ης  διδακτικής ώρας, προκαλείται το ενδιαφέρον των μαθητών οι οποίοι ωθούνται να εμπλακούν προσωπικά και να προβληματιστούν σε σχέση με θέματα που τους ενδιαφέρουν (παιδική ζώνη). Κατόπιν, με τη χρήση του λογισμικού Geogebra, εξοικειώνονται με τη μορφή του αναλογικού και του ψηφιακού ρολογιού και καταγράφοντας διαφορετικά δεδομένα μαθαίνουν να υπολογίζουν τη διάρκεια των χρονικών διαστημάτων (ώρα, λεπτό, δευτερόλεπτο). Στη συνέχεια η χρήση του λογισμικού Tux Paint βοηθά τα παιδιά να πειραματιστούν και να καταγράψουν διασκεδάζοντας «τα ρολόγια τους». Η κατασκευή του γενεαλογικού δέντρου του κάθε μαθητή, με φύλλο εργασίας το οποίο είναι διαμορφωμένο στο Word, προσδίδει την αισθητική που έλκει το ενδιαφέρον για την εργασία από τους μαθητές. Τέλος, η αναζήτηση πληροφοριών μέσα από το διαδίκτυο για τους «Περσικούς Πολέμους» και η κατασκευή ιστοριογραμμής με τις σημαντικές ημερομηνίες, συντελεί στην εμπέδωση της μάθησης και της καλλιέργειας της κριτικής σκέψης των μαθητών.

4.    Πλαίσιο εφαρμογής

·         Σε ποιους απευθύνεται: Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές της Δ’ τάξης του Δημοτικού Σχολείου.

·         Χρόνος υλοποίησης: Το σενάριο θα υλοποιηθεί σε 6 διδακτικές ώρες.

·         Χώρος υλοποίησης: Οι μαθητές θα εργαστούν στην αίθουσα υπολογιστών σε ομάδες των 2 ατόμων.

·         Προαπαιτούμενες γνώσεις των μαθητών: Οι μαθητές πρέπει να γνωρίζουν τη χρήση του αναλογικού ρολογιού, τις εκφράσεις π.μ. , μ.μ., τους όρους «μήνας», «έτος», «αιώνας», «χιλιετία» και τις βασικές γνώσεις για τις μεταξύ τους σχέσεις.  Σε επίπεδο Τ.Π.Ε., οι μαθητές πρέπει να γνωρίζουν τη λειτουργία του «ποντικιού».

·         Απαιτούμενα βοηθητικά υλικά και εργαλεία: Κατά την υλοποίηση του σεναρίου θα χρειαστούν: 8 υπολογιστές, λογισμικό επεξεργασίας κειμένου (Word), λογισμικό λογιστικού φύλλου (Excel), διαδικτυακές διευθύνσεις, projector, εκτυπωτής, φύλλα εργασίας, χαρτιά, χαρτόνια, ψαλίδια και μαρκαδόροι.

·         Κοινωνική ενορχήστρωση της τάξης: Στο χώρο υλοποίησης του σεναρίου θα χρησιμοποιηθεί η ομαδοσυνεργατική μέθοδος σε ομάδες 2 ατόμων. Η εκπαιδευτικός συντονίζει τη διαδικασία, ενθαρρύνει τη συνεργασία και καθοδηγεί τους μαθητές ώστε να εκφράσουν τις απόψεις τους και να αξιολογήσουν τις απόψεις των συμμαθητών τους ώστε ν’ αναπτύξουν κριτική σκέψη. Η εργασία σε ομάδες ευνοεί την αλληλοβοήθεια, την ανταλλαγή απόψεων και την αυτενεργό διερεύνηση του θέματος. Όλοι οι μαθητές αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και οικοδομούν τη νέα γνώση ώστε να μάθουν «πώς να μαθαίνουν»

5.    Στόχοι του σεναρίου

Ως γενικό σκοπό του σεναρίου ορίζουμε  τη χρήση του αναλογικού και του ηλεκτρονικού ρολογιού για τη μέτρηση του χρόνου (ώρα, λεπτό, δευτερόλεπτο) καθώς επίσης τη μέτρηση του χρόνου (μήνας, έτος, αιώνας, χιλιετία) και τη χρήση ιστοριογραμμής.

Ειδικότερα, οι μαθητές με την ολοκλήρωση της διδασκαλίας θα πρέπει:

·         Γνωστικοί στόχοι:

Ø  Να διαβάζουν την ώρα στο αναλογικό και στο ψηφιακό ρολόι και να τη μετατρέπουν από τη μια μορφή στην άλλη

Ø  Να γνωρίζουν τη σχέση ανάμεσα στην ώρα, το λεπτό και το δευτερόλεπτο

Ø  Να υπολογίζουν τη διάρκεια χρονικών διαστημάτων με το μυαλό και με τη χρήση συμμιγών (ώρες/λεπτά)

Ø  Να υπολογίζουν χρονικά διαστήματα ανάμεσα σε δύο χρονολογίες

Ø  Να χρησιμοποιούν τις σχέσεις μεταξύ μήνα, έτους, αιώνα, χιλιετίας για να κάνουν μετατροπές

Ø  Να προσθέτουν και να αφαιρούν συμμιγείς (έτη, μήνες)

Ø  Να τοποθετούν χρονολογίες στην ιστοριογραμμή (π.Χ., μ.Χ.) και να υπολογίζουν χρονικά διαστήματα

·         Στόχοι σε επίπεδο δεξιοτήτων:

Ø  Να αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας

·         Ως προς τη χρήση των Τ.Π.Ε.:

Ø  Να αναπτύξουν θετική στάση απέναντι στον Η/Υ ως βοηθητικό εργαλείο και δημιουργικό καθώς και ως εργαλείο άντλησης πληροφοριών

Ø  Να εξοικειωθούν με τη χρήση των λογισμικών

6.    Πορεία Διδασκαλίας και Υλοποίηση δραστηριοτήτων

·         1^η – 2^η Διδακτική ώρα

Η αφόρμηση γίνεται με την προβολή στους μαθητές της ιστοσελίδας  τηλεοπτικά προγράμματα. Οι μαθητές καλούνται να βρουν πότε ξεκινά και πότε τελειώνει το αγαπημένο τους πρόγραμμα. Στη συνέχεια, υπολογίζουν νοερά τη διάρκεια επιλεγμένων από την εκπαιδευτικό προγραμμάτων των οποίων την ώρα μετατρέπουν από τη μορφή του ψηφιακού ρολογιού στη μορφή του αναλογικού ρολογιού στο φύλλο εργασίας Αναλογική-Ψηφιακή Ώρα.xls. Όλα τα δεδομένα  καταγράφονται είτε στον πίνακα είτε σε λογιστικό φύλλο Επεξεργασία τηλεοπτικού προγράμματος.xls. Κατόπιν χρησιμοποιώντας το λογισμικό Geogebra με χρήση της ιστοσελίδας αναλογικό-ψηφιακό ρολόι, οι μαθητές μετατρέπουν εκ νέου την ώρα από τη μορφή του ψηφιακού ρολογιού στη μορφή του αναλογικού ρολογιού και αντίστροφα, στα ήδη καταγεγραμμένα δεδομένα και διαπιστώνουν την ορθότητα των υπολογισμών τους. Η άσκηση επαναλαμβάνεται έως ότου εμπεδωθεί η σχέση ανάμεσα στην ώρα, το λεπτό και το δευτερόλεπτο. Με το τέλος της 2^ης διδακτικής ώρα ζητείται από τους μαθητές να καταγράψουν για την επόμενη, τις ημερομηνίες γέννησης των μελών της οικογένειάς τους καθώς και να προσκομίσουν από μία φωτογραφία τους, προκειμένου να δημιουργήσουν το γενεαλογικό τους δέντρο.

·          3^η -4^η Διδακτική ώρα

Δίνεται στους μαθητές το φύλλο εργασίας Γενεαλογικό Δέντρο προκειμένου να κολλήσουν τις φωτογραφίες των μελών της οικογένειάς τους και να καταγράψουν τις ημερομηνίες γέννησης τους. Στη συνέχεια, οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες των 2 ατόμων και υπολογίζουν ο ένας την ηλικία του άλλου αφαιρώντας και προσθέτοντας συμμιγείς. Κατόπιν ο κάθε μαθητής εργάζεται ατομικά υπολογίζοντας την ηλικία του κάθε μέλους της οικογένειάς του την οποία και καταγράφει στο γενεαλογικό του δέντρο.

·         5^η Διδακτική ώρα (διαθεματική δραστηριότητα)

Με τη χρήση του διαδικτύου και της ιστοσελίδας Περσικοί Πόλεμοι, οι μαθητές καλούνται να καταγράψουν τις σημαντικές ημερομηνίες σε μια ιστοριογραμμή από χαρτόνι η οποία θα αναρτηθεί στον πίνακα εργασιών της τάξης και στη συνέχεια υπολογίζουν στα τετράδιά τους το χρονικό διάστημα που πέρασε από κάθε καταγεγραμμένη ημερομηνία έως σήμερα.

·         6^η Διδακτική ώρα

Δίνεται το Φύλλο Αξιολόγησης και στη συνέχεια μέσω του λογισμικού Tux Paint Ωρα για διασκέδαση!, οι μαθητές δημιουργούν διασκεδάζοντας το δικό τους ρολόι, βάζοντας τους δείκτες του στην ώρα της αγαπημένης τους δραστηριότητας και στη συνέχεια το εκτυπώνουν.

ΕΡΓΑΛΕΙΑ:

·         Το διαδίκτυο θα χρησιμοποιηθεί σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του μαθήματος.

·         Το λογισμικό γενική χρήσης Excel θα χρησιμοποιηθεί στην καταγραφή των ωρών

·         Το λογισμικό γενική χρήσης Word θα χρησιμοποιηθεί στη δημιουργία των φύλλων εργασίας

·         Τα ειδικά λογισμικά Geogebra και Tux Paint θα χρησιμοποιηθούν στις επιμέρους δραστηριότητες

7.    Αξιολόγηση

·         Η αξιολόγηση γίνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του σεναρίου μέσα από την ανάπτυξη των πρωτοβουλιών, τη συνεργασία και την επικοινωνία στο πλαίσιο των ομάδων, την ποιότητα της επιχειρηματολογίας και των διαλόγων που αναπτύσσουν προκειμένου να υποστηρίξουν τη γνώμη τους καθώς επίσης και μέσα από το φύλλο αξιολόγησης που δίνεται στους μαθητές την 6^η διδακτική ώρα  με τη λήξη του σεναρίου.

8.    Βιβλιογραφία

·         Βιβλίο Μαθητή, Δ’ Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 2010, Αθήνα

·         Βιβλίο Δασκάλου, Δ’ Δημοτικού, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, 2010, Αθήνα

·         Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, Η σχολική τάξη (τόμος Α’), 2001, Αθήνα

9.     Δικτιογραφία

·         http://cebil.gr/channels.php

·         http://www.e-selides.gr  Λαμπριάδου Μαρία-Φύλλο αξιολόγησης

·         http://users.sch.gr

·         http://gregzerblogspot.com

Ζώα της θάλασσας σε κίνδυνο (ΚΣΕ ΠΡΑΚΣΙΣ 2009-2010)

Διδακτικό Σενάριο

Τίτλος

Ζώα της θάλασσας σε κίνδυνο!

Συγγραφέας : Κορωναίου Βενετσιάνα

Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές

Μαθηματικά ,Γλώσσα, Φυσικές Επιστήμες Δημιουργία και έκφραση(Εικαστικά, Μουσική, Φυσική αγωγή, Δραματική τέχνη), Πληροφορική.

Ηλικία στην οποία απευθύνεται

Παιδιά προσχολικής ηλικίας

Εκτιμώμενη διάρκεια

Η διάρκεια του διδακτικού σεναρίου προσδιορίζεται σε πέντε δίωρα. Υπάρχει ωστόσο πάντα η πιθανότητα να αυξηθεί ή να μειωθεί ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των παιδιών.

Συμβατότητα με το αναλυτικό πρόγραμμα

Η προσέγγιση του υπολογιστή ως νοητικού εργαλείου έχει υιοθετηθεί τα τελευταία χρόνια από το ΔΕΠΠΣ το οποίο μάλιστα αναφέρει ως ένα από τους τρεις βασικούς σκοπούς χρήσης του υπολογιστή τη χρήση του ως γνωστικού –διερευνητικού εργαλείου.

Η ιδιαιτερότητα που υπάρχει στα παιδιά της προσχολικής εκπαίδευσης είναι ότι δεν γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση, οπότε ο υπολογιστής είναι δύσκολο να χρησιμοποιηθεί ως νοητικό εργαλείο.

Η χρήση του ως γνωστικό εργαλείο γίνεται με την οριζόντια ένταξη του υπολογιστή σε μια δραστηριότητα όπου ο υπολογιστής δηλαδή ενσωματώνεται οργανικά αποτελώντας αναπόσπαστο μέρος της αλλά όχι αυτοσκοπό της.

Έτσι ο υπολογιστής ενσωματώνεται εργαλειακά στις δραστηριότητες του προγράμματος εξυπηρετώντας τους σκοπούς τους.

Προστιθέμενη παιδαγωγική αξία από τη χρήση του υπολογιστή

Θεωρώ ότι ο υπολογιστής βοηθάει στην καλύτερη οργάνωση του σεναρίου. Οι μαθητές είναι σε θέση να προσεγγίζουν τη μάθηση μέσω της διερεύνησης και της εμβάθυνσης σε αυθεντικές καταστάσεις έτσι ώστε να μπορούν να επιτευχθούν  στόχοι μάθησης και μεταγνωστικές ικανότητες υψηλού επιπέδου(δημιουργική ικανότητα ,κριτική σκέψη, επιλογή ,λήψη απόφασης).Επιπλέον η χρήση του υπολογιστή διατηρεί αμείωτο το ενδιαφέρον των παιδιών σε όλη τη διάρκεια της δραστηριότητας.

Είναι σημαντικό άλλωστε με τη εισαγωγή  της πληροφορικής στο νηπιαγωγείο να γνωρίσουν τα παιδιά τις βασικές λειτουργίες του υπολογιστή και το ρόλο του στην καθημερινή ζωή και τις συναλλαγές και να εκτιμήσουν τη χρήση του ως ένα σημαντικό εργαλείο και ένα ξεχωριστό εποπτικό μέσο που μπορεί να εμπλουτίσει το καθημερινό πρόγραμμα του σχολείου.

Οι ΤΠΕ μπορούν να προσφέρουν νέες προσεγγίσεις που ενισχύουν την υπάρχουσα διδακτική πράξη για μια ενεργητική και επικοινωνιακή μάθηση σε διάφορα επίπεδα όπως:

·       Να αναβαθμίσουν τη μαθησιακή διαδικασία εμπλουτίζοντας την με εικόνα ,ήχο, κίνηση κ.ά.

·       Να διαταράξουν τις εδραιωμένες ρουτίνες της αίθουσας είτε ενισχύοντας την εργασία σε ζευγάρια ή σε ομάδες είτε προϋποθέτοντας την μετακίνηση όλης της τάξης σε ένα ειδικό χώρο με υπολογιστές για ένα μέρος του χρόνου τους.

·       Να ενθαρρύνουν την δια-σχολική συνεργασία και την επικοινωνία

·       Να διευρύνουν την πρόσβαση σε πηγές πληροφοριών.

Διδακτικοί στόχοι

Ως προς το γνωστικό αντικείμενο

·       Να ανακαλύψουν βασικά χαρακτηριστικά των ζώων της θάλασσας (παιδί και περιβάλλον)

·       Να εξερευνήσουν τις διαφορές και τις ομοιότητες τους.

·       Να γνωρίσουν το περιβάλλον των θαλάσσιων ζώων(βυθός)

·       Να ανακαλύψουν τη σπουδαιότητα του κάθε ζώου στην τροφική αλυσίδα.

·       Να ανατρέξουν σε παλιότερες εποχές ανακαλύπτοντας θαλάσσια ζώα που εξαφανίστηκαν.

·       Να γνωρίσουν τους εχθρούς των κατοίκων της θάλασσας.

·       Να μιλήσουμε για τα ζώα που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν σήμερα και κυρίως για τη φώκια ,το δελφίνι ,τη θαλάσσια χελώνα και την φάλαινα.

·       Να ευαισθητοποιηθούν στο θέμα της θαλάσσιας ρύπανσης αποκτώντας περιβαλλοντική συνείδηση.

·       Να κατανοήσουν την αλληλεπίδραση του φυσικού περιβάλλοντος με τις δραστηριότητες του ανθρώπου.

Ως προς τη χρήση των ΤΠΕ

·       Να εξασκηθούν στην έρευνα και την αναζήτηση με τη χρήση των μηχανών αναζήτησης.

·       Να πειραματίζονται με νέα υλικά και τρόπους γραφής και ζωγραφικής.(παιδί και δημιουργία και έκφραση, παιδί και πληροφορική)

·       Να ταυτίζουν τον υπολογιστή με ένα χρήσιμο εποπτικό εργαλείο με πολλές δυνατότητες για εξερεύνηση και ανακάλυψη(παιδί και υπολογιστής)

·       Να χρησιμοποιήσουν τον υπολογιστή ως μια επιπρόσθετη εναλλακτική πηγή γνώσης και πληροφόρησης .

Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία

·       Να συνεργάζονται σε ομάδες ,κοινή παρουσίαση εργασιών και συνεργατική έρευνα.

·       Ανάπτυξη κριτικής σκέψης, μέσα από συλλογή πληροφοριών και δεδομένων.

·       Ανάπτυξη των δεξιοτήτων της έρευνας και ανακάλυψης, την ανακοίνωσης ,της αφήγησης και παρουσίασης (διερευνητική, βιωματική μάθηση)

·       Να αποκτήσουν κοινωνική ευαισθησία απέναντι στα   ζώα  που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.

Μέθοδοι υλοποίησης

Το πρόγραμμα για να υλοποιηθεί βασίστηκε σε βασικές μεθόδους οι οποίες είναι συμβατές με το νέο αναλυτικό πρόγραμμα.

Αρχικά με τον «καταιγισμό ιδεών» έγινε καταγραφή των γνώσεων που έχουν τα παιδιά για τα ζώα της θάλασσας .

Αφού έγινε αυτή η καταγραφή ερευνήσαμε μαζί με τα παιδιά τα νέα ενδιαφέροντα που προέκυψαν. Αποφασίσαμε λοιπόν για τις νέες γνώσεις που θα θέλαμε να αποκτήσουμε και τις καταγράψαμε στον υπολογιστή στο word.

Η συμμετοχή των παιδιών ήταν απαραίτητη .Ο σχεδιασμός λοιπόν του προγράμματος ήταν μαθητοκεντρικός.

Τα παιδιά αναλαμβάνουν  με τη βοήθεια των γονιών να φέρουν πληροφορίες για τα ζώα της θάλασσας και έτσι μπορεί να φτιαχτεί μια γωνιά αφιερωμένη στο θέμα αυτό. Κάθε φορά μπορεί να προστεθεί και νέο στοιχείο και η γωνιά να εμπλουτίζεται.

Τα παιδιά δουλεύουν σε ομάδες στις δραστηριότητες που ακολουθούν .

Η προσέγγιση του θέματος γίνεται και διαθεματικά και διεπιστημονικά.

Εμπλέκονται όλοι οι τομείς του προγράμματος (γλώσσα, μαθηματικά, περιβάλλον αισθητική αγωγή ,πληροφορική και αξιοποιούνται επιστήμες όπως αυτές της βιολογίας και της φυσικής.

Τέλος η προσπάθεια είναι τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με ερεθίσματα και εκτός τάξης γι’αυτό και προγραμματίζονται και επισκέψεις εκτός σχολείου.

Διδακτική προσέγγιση

        

Αφόρμηση-Προβληματισμός                                 

Διαβάζουμε το παραμύθι «ο Τριγωνοψαρούλης εναντίον του μεγάλου καρχαρία» .Τα παιδιά γνωρίζουν τους κατοίκους του βυθού και ανακαλύπτουν τις σχέσεις τους και την ισορροπία του οικοσυστήματος.

Συζήτηση –καταγραφή γνώσεων-πλαίσιο διερεύνησης

Φτιάχνουμε γωνιά για τη θάλασσα.

Συλλογή πληροφοριών για τη θάλασσα και τους κατοίκους της με βιβλία που έχουν τα παιδιά στο σπίτι ή με αντικείμενα που έχουν σχέση ( αφού έχουμε ενημερώσει τους γονείς για το πρόγραμμα και έχουμε ζητήσει τη συμμετοχή τους).

Δραστηριότητες

·       Παρατηρούν εικόνες από τον βυθό . Συζητάμε αυτά που παρατηρούμε.

·       Τι υπάρχει στο βυθό

·       Ποιοι είναι οι κάτοικοι του.

·       Βλέπουμε στον υπολογιστή βίντεο με τη ζωή του χταποδιού  και της φώκιας .και της χελώνας καρέτα καρέτα

Γλώσσα

·       Μαθαίνουμε το ποιηματάκι «Ο κυρ Χταπόδης»

·       Ακολουθεί συζήτηση για τα ζώα της θάλασσας.

·       Καταγράφουμε αυτά που γνωρίζουν, σε πίνακα(κάτω από κάθε γράμμα το αντίστοιχο ζώο. Τα παιδιά έχουν στοιχεία για επεξεργασία  από το υλικό που έχει μαζευτεί στη γωνιά της θάλασσας και από δικές τους εμπειρίες.

·       Με τη βοήθεια του internet μαζί με τα παιδιά βρίσκουμε φωτογραφίες από ζώα της θάλασσας  (δελφίνι, φάλαινα, φώκια, ιππόκαμπος, χελώνα καρέτα καρέτα,κα). Φτιάχνουμε καρτέλες με τα ζώα .Τα παιδιά τις αντιστοιχίζουν με τις  αντίστοιχες λέξεις.

·       Φτιάχνουμε ντόμινο με τις ίδιες εικόνες.

·       Κάθε παιδί διαλέγει το ζώο που αγαπάει πιο πολύ και αφού βγάλουμε στον εκτυπωτή τη φωτογραφία το κάνουμε πάζλ.

·       Μέσα από φάκελο με clipart με ζωα της θάλασσας τα παιδιά διαλέγουν ότι τους αρέσει και φτιάχνουν το δικό τους βυθό.

·       Ομαδοποιούμε τις καρτέλες με τα ζώα .Ξεχωρίζουμε:

Τα ψάρια ,τα ζώα που έχουν πλοκάμια, τα ζώα που ζουν σε όστρακο, τα ζώα που έχουν δαγκάνες, τα ζώα που γεννούν αυγά και αυτά που γεννούν μωρά……

·       Παίζουν με τις λέξεις…

·       Διαλέγουν δύο ζώα της θάλασσας και φτιάχνουν μια ιστορία δική τους .Την αφηγούνται στα παιδιά και αν θέλουν την εικονογραφούν .(ομάδα των τεσσάρων παιδιών)

·       Φτιάχνουμε αλφαβητάρι με τις εικόνες από τα ζώα της θάλασσας.

·       Διαβάζουμε «το παλτό της κυρίας προέδρου» και συζητάμε για την τροφική αλυσίδα στη θάλασσα (θίγεται πολύ απλά στο παραμύθι )και στη συνέχεια ασχολούμαστε με ζώα που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.

·       Όλοι μαζί συνθέτουμε σε μια μεγάλη αφίσα με τα ζώα της θάλασσας που κινδυνεύουν .(τα παιδιά ζωγραφίζουν και γράφουν με τη βοήθεια μου)

·       Φτιάχνουν τη δική τους ιστορία με φόντο το βυθό και πρωταγωνιστές τα ζώα της θάλασσας που επιλέγουν αυτά.(η δραστηριότητα γίνεται σε ομάδες των τεσσάρων παιδιών).Τα τυπώνουμε στον υπολογιστή αφού τα σκανάρουμε και φτιάχνουμε το βιβλίο μας.

·       Ακούμε από σχετικό βιβλίο τους ήχους της φάλαινας και των δελφινιών .

·    Μαθηματικά

·       Διαβάζουμε το παραμύθι «η Φιφή και η Φωφώ οι δυο φάλαινες»και ασχολούμαστε με τους αριθμούς (προωθείται μέσα από δραστηριότητες που γίνονται μέσα στο παραμύθι.)

·       Έννοιες δεξί –αριστερό.

·       Τα παιδιά βάζουν σε παρεούλες τις χελώνες ανάλογα με το αν κοιτούν αριστερά ή δεξιά.

·       Αντιστοιχίζουν κάτω από κάθε αριθμό ,τόσα ψάρια όσα τους λέει ο αριθμός.

·       Εκτυπώνουμε εικόνες θαλάσσιων ζώων ,τις κόβουμε, βάζουμε μαγνητάκια και παίζουμε το παιχνίδι «το ψάρεμα». Όποιος πιάσει τα πιο πολλά κερδίζει.

·    Μουσική

·       Μαθαίνουμε το τραγούδι «στου γυαλού τα βοτσαλάκια»  το τραγούδι «ο γλάρος» και το «δελφίνι,  δελφινάκι»

·    Αισθητική αγωγή

·       Τα παιδιά φτιάχνουν με χαρτί ,ψάρια ,χταπόδια και ότι άλλο θέλουν. Φτιάχνουμε ένα βυθό με ένα μεγάλο χαρτόκουτο.

·       Με πηλό φτιάχνουν ότι ζώο της θάλασσας θέλουν.

·       Ζωγραφίζουν σε ομάδες τον βυθό με τέμπερες.

·       Χωριζόμαστε σε ομάδες (ψάρια ,χταπόδια ,ιππόκαμποι…)και με την βοήθεια της μουσικής συμμετέχουμε σε θεατρικό παιχνίδι.

·       Δραματοποιούμε την ιστορία που φτιάξαμε .

·       Επισκεπτόμαστε την ψαραγορά καταγράφουμε πληροφορίες και ακολουθεί συζήτηση στο σχολείο με τις φωτογραφίες που βγάλαμε.

·       Φτιάχνουμε ιχθυοπωλείο στη γωνιά που έχουμε το μαγαζάκι, στο οποίο για κάποιο διάστημα μπορούν να παίζουν τα παιδιά .Δίνεται έτσι η δυνατότητα να έχουν τα παιδιά εμπειρίες με τη γλώσσα και τα μαθηματικά μέσα από τις συναλλαγές που θα γίνονται στο παιχνίδι.

Επέκταση σεναρίου

·       Το παραπάνω σενάριο μπορεί να επεκταθεί σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα των παιδιών που ενδεχομένως θα προκύψουν στην πορεία υλοποίησης του διδακτικού σεναρίου.

Η  ρύπανση της θάλασσας είναι ένα ενδιαφέρον θέμα που θα μπορούσε να προκύψει για περισσότερη μελέτη.

Υπάρχει μεγάλη ποικιλία από παιδικά βιβλία με ήρωες ζώα της θάλασσας .Θα μπορούσαν να προσεγγιστούν με αυτό τον τρόπο διάφορα θέματα .(διαπολιτισμικότητα, φιλία κλπ.)